AYM’nin kamu personeline ilişkin iptal ettiği kritik düzenlemeler ve sonuçları
Yeni Şafak Gazetesi yazarı Ahmet Ünlü Anayasa Mahkemesi tarafından verilen 703 sayılı KHK'nin birçok maddesinin iptaline ilişkin kararını farklı açılardan değerlendiriyor.
Ahmet Ünlü'nün yazısı:
AYM’nin kamu personeline ilişkin iptal ettiği kritik düzenlemeler ve sonuçları
Anayasa Mahkemesi 4 Haziran 2024 tarihinde (07/12/2023 tarihli ve E.2018/117, K.2023/212) Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçişle ilgili çok sayıda değişiklikleri içeren 703 sayılı Kanun Hükmüne Kararnamenin birçok maddesini iptal etti. Bu iptal kararının sonuçlarını açıklamaya çalışacağız.
Anayasa Mahkemesinin 703 sayılı KHK ile ilgili vermiş olduğu iptal kararının öne çıkan gerekçesinin ilki yetki kanunu ile verilen yetkilerin dışına çıkıldığıdır.
Nitekim verilen kararda; “Kuralla, Yetki Kanunu’nda belirtildiği şekilde bakanlıkların, kamu kurum ve kuruluşlarının kuruluş, teşkilat, görev ve yetkileri ile personeline ilişkin usul ve esasların ya da Cumhurbaşkanı’nın yürütme yetkisine ilişkin hususların düzenlenmesine veya bu çerçevede kanunlar ve KHK’larda yer alan ilgili hükümlerin değiştirilmesine, yürürlükten kaldırılmasına ilişkin bir düzenleme öngörülmemektedir.” ifadelerine yer verildiğini görüyoruz. Bu nedenle 7142 sayılı Kanun’un dışına çıkıldığı için birçok düzenlemenin iptal edildiğini görüyoruz.
AYM iptal gerekçesinde Anayasa’nın 128’inci maddesi yönünden inceleme gereği dahi duymamıştır. Nitekim verilen kararda; “Kural, Anayasa’nın mülga 91. maddesine aykırı görülerek iptal edildiğinden Anayasa’nın 128. maddesi yönünden ayrıca incelenmemiştir.” ifadesine yer verildiğini görüyoruz.
İptal kararının öne çıkan ikinci gerekçesinde ise; Kamu hizmetine girme ve hizmete alınmada hangi nitelik ve şartların aranacağı Anayasa’nın 70. maddesi kapsamındadır. Dolayısıyla kaymakam adaylığına atanma şartlarını yürürlükten kaldıran kuralın Anayasa’nın İkinci Kısmı’nın Dördüncü Bölümü’nde yer alan kamu hizmetlerine girme hakkına ilişkin düzenleme içerdiğinden Anayasa’nın mülga 91. maddesi uyarınca KHK ile düzenlenemeyecek yasak alanda kalmakta olduğu ifadelerini görüyoruz. Yani KHK ile her hususun düzenlenemeyeceği belirtilmiştir.
AYM kararında, kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak on iki ay sonra yürürlüğe girmesine karar verildiği için karar bir yıl sonra 04.06.2025 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu süre zarfında gerekli kanuni düzenlemelerin yapılması için yeterli zaman olacak ve kanuni boşluk oluşmayacaktır.
Ayrıca AYM kararları geçmişe yürümeyeceği için yapılan işlemlerde de herhangi bir sorun olmayacaktır. Ancak ileride iptal edilen mevcut düzenlemeler çerçevesinde yapılan işlemlerin idari yargıda iptal davasına konu oluşturmaması için bir an önce kanuni düzenleme yapılmasında fayda bulunmaktadır. Muhtemelen yapılacak kanuni düzenlemeler de 703 sayılı KHK’nin iptale konu maddeleri doğrultusunda yapılacaktır.
Bazı basın yayın organlarında Cumhurbaşkanı’nın rektör atamasına engel oluştuğu yönünde haberler çıkmıştır. Cumhurbaşkanı’nın rektör atamasına hiçbir engel bulunmamaktadır. Yani kanuni düzenleme yapılana kadar da rektör ataması yapılabilir.
Mevcut Anayasa hükmünde; “Kanunun belirlediği usul ve esaslara göre; rektörler Cumhurbaşkanınca, dekanlar ise Yükseköğretim Kurulunca seçilir ve atanır.” ifadesi yer almakta olduğundan rektörlerin Cumhurbaşkanı tarafından atanacağında kuşku bulunmamaktadır.
Nitekim AYM Kararında; “Bu itibarla devlet üniversitelerine rektör atanma şartlarında değişiklik öngören kural, Anayasa’nın İkinci Kısmı’nın Dördüncü Bölümü’nde yer alan kamu hizmetlerine girme hakkına ilişkin düzenleme içerdiğinden Anayasa’nın mülga 91. maddesi uyarınca KHK ile düzenlenemeyecek yasak alanda kalmakta olduğundan Anayasa’nın mülga 91. maddesine aykırı olduğu ifade edilmiştir.
Benzer şekilde kamu personeline ilişkin birçok düzenlemenin iptal edildiğini de görüyoruz. İptal edilen hususlar gözden geçirilerek kanunla yeniden düzenlenerek kalınan yerden devam edilecektir.
Madde metnine göre dörtte üçün beşte dörde eşit olduğu ifade edilmektedir ki bunun kabulü mümkün değildir. Bizim bu köşede konuyla ilgili yaptığımız eleştirinin üzerinden yıllar geçmesine rağmen gerekli düzeltme yapılmamıştı. Belki şimdi düzeltilir.
Böylece AYM kararı sonrasında bu yanlıştan da kurtulmuş olacağız. KHK’ler hızlı ve pratik düzenlemeler olmasına rağmen çok yönlü değerlendirilemedikleri için bazı yanlışlıklara da kapı aralayabilmektedir.
Sonuç olarak AYM kararı sonrasında bir yıllık geçiş sürecinde 703 sayılı KHK’de yer alan birçok eksik ve yanlış anlamaya müsait hususun yeniden gözden geçirilme imkânı doğmuştur. Endişe edilecek bir durum olmadığı için durmak yok yola devam vesselam.
Benzer Haberler
SGK'nın 2016/21 Sayılı Genelgesinde değişiklik yapıldı
Cumhuriyet altını tarihte ilk kez asgari ücreti geçti!
268 hakim ve savcının ataması Resmi Gazete'de yayımlandı
Resmi Gazete'de bugün ( 12.02.2025)
İzin almadan işe devamsızlık yapan işçi ile ilgili yapılması gereken işlem nedir?
Bakan açıkladı! 107 bin kişi işe yerleştirildi..
Emeklilere zam farkı bugün yatacak
İşsizlik ödeneğine 20 milyondan fazla kişi başvurdu!