İktidarın en düşük emekli maaşıyla imtihanı

Uzun yıllardır en düşük emekli maaşı ya da alt sınır aylığın düşük olduğu konusunda ciddi tartışmalar yapılmaktadır.

Sosyal Güvenlik Uzmanı olmadıkları halde bu unvanı kullananlar ile muhalefet liderlerinin sorumsuzca yaptığı açıklamalar neticesinde emekli maaşlarının çok düşük olduğu hala gündem oluşturuyor. Ödenen primler ortada iken emekli maaşlarının neye göre düşük olduğu ise açıklanmıyor.

2024 yılı için en düşük emekli maaşı SSK ve Bağ- Kur’lular ile 5510 sayılı Kanuna tabi memur emeklileri için 10 bin TL, 5434 sayılı Kanuna tabi memur emeklileri içinse 14 bin 727 TL olmuştur.

SGK asgari ücretlilerden 5.900,74 TL (sigortalı ve işveren kesintisi toplamı), Bağ-Kur’lulardan ise 6.900 TL prim almaktadır. 5434 sayılı Kanuna tabi olan memurların ödediği prim tutarı ise daha düşüktür. Yani ¼ derece ve kademedeki üniversite mezunu bir memurdan (devlet katkısı dahil) 7.054 TL kesinti yapılmaktadır.

Sonuç olarak ödenen en düşük emekli aylığının çok altında bir prim alınırken daha fazla tutarda emekli maaşı ödenmektedir. Doğal olarak ciddi bir analize dahi gerek duyulmadan sosyal güvenlik sistemine giren ve çıkan arsında çok büyük bir fark vardır. Oluşan fark ise bütçe transferleri ile karşılanmaktadır. Yani SGK açıkları vergilerle finanse ediliyor.

Çok ciddi bir analize dahi gerek duyulmadan alınan primin çok üzerinde bir emekli maaşı ödenmesi sistemin açıklarını katlayarak arttıracaktır. Bu primlerin sağlık harcamaları için de kullanıldığı düşünüldüğünde SGK açıklarını varın siz düşünün. Emekli maaşının çok düşük olduğu yönündeki serzenişler elbette doğrudur. Ancak emekli maaşının ödenen primlerle doğru orantılı olduğunu düşündüğümüzde ise diyecek fazla bir şey olmadığını söylememiz gerekiyor. Bir de emekli maaşı neye göre düşüktür diye sormamız gerekiyor. Yıllarca çok düşük tutarda ödenen primler dikkate alındığında emekli maaşının hiç de düşük olmadığı görülecektir.

Şimdi ise basında çıkan haberlere bakıldığında alt sınır aylıklarda sürekli hesap yapılarak emekliye mavi boncuk dağıtılmaktadır.

Şaunki manzaraya bakıldığında alt sınır aylık tutarı 10 bin TL olarak sabit kalacaktır. Alt sınır aylık tutarının sabit kalması milyonlarca emeklinin maaşında hiçbir artış olmayacağı anlamına gelmektedir. Ayrıca, bu tutarın arttırılması için kanun değişikliği gerekmektedir.

Görünen o ki alt sınır aylıklarda artış için herhangi bir hazırlık bulunmamaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun aktüeryal dengesi de böyle bir artışı kaldıracak durumda değildir. Bir yanda maaşında hiçbir aartış olmayan milyonlarca emekli diğer yan da bütçe dengeleri ve enflasyonunun kontrol altına alınması için büyük bir çaba. İşte imtihan tam da burada.