OVP’de kamu personeline ve kamu yönetimine ilişkin yeni yol haritası

Yeni Şafak gazetesi yazarı Ahmet Ünlü'nün yazısı...

Hazırlanan Orta Vadeli Program, 05 Eylül 2024 tarihli Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu programda kamu personeline ilişkin geçmiş programlarda olan birçok konuya yer verilmediğini görüyoruz. 2020-2022, 2021-2023, 2023-2025 ve 2024-2026 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Programlarda yer alan ama 2025-2027 yıllarını kapsayan OVP’de yer almayan kamu personeline yönelik konuları açıklamaya çalışacağız.

Norm kadro bu programda da yer almadı

2025-2027 yıllarını kapsayan OVP’de norm kadro çalışmalarına yer verilmemiştir. Doğrusu norm kadro çalışmasından niçin vazgeçildiğini anlayamadık. Ancak yıllar önce programda yer verilmesine rağmen de hayata geçirilememişti. Belki de zaten hayata geçirilemiyor o halde hiç koymayalım denilmiş olabilir.

Norm kadro çalışmaları kamu kurumlarının adeta MR’ını çekmektedir. Daha önceki programlarda şu ifadelere yer verilmişti: “Kamuda kadro ve pozisyonların iş tanımları yapılacak, çalışanların yetkinlikleri belirlenecek, norm kadro çalışmaları gerçekleştirilecek, iş tanımı ve yetkinlikler dikkate alınarak norm fazlası personelin yeniden yerleştirilmesi yapılacak, hedef ve yetkinlik bazlı performans değerlendirme sistemi oluşturularak başarılı personelin ödüllendirilmesini sağlayacak Kamu İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi kurulacaktır.”

Kamuda işgücünün dengeli dağılımının sağlanmasında çok ciddi güçlükler yaşanmakta hatta Sayıştay raporlarına konu olmaktadır. Özellikle memurların özür durumuna bağlı yer değiştirme talepleri personelin dengeli dağılımının sağlanmasını zorlaştırmaktadır. Yıllarca bütçe kanunlarına hüküm koyularak personel dağılımındaki dengesizliğin giderileceği belirtilmişti. Ancak, sorun bir türlü çözülemedi ve gerekli adımlar atılamadı.

Kamuda norm kadro çalışmaları oldukça önemlidir. Norm kadro çalışmalarının temeli ise iş analizlerine göre yapılacak görev tanımlarına bağlıdır. Yani norm kadro çalışması tamamlanmadan hangi kurumda personel yığılmasının oluştuğunu belirlemek hemen hemen imkansızdır.

KİT Yönetişim Reformu yapılacak

OVP’de KİT Yönetişim Reformu yapılacağından bahsedilerek KİT’lerin üst yönetiminde kurumsal yönetim anlayışının güçlendirilmesi yönünde ilgili mevzuatta düzenleme yapılacağı belirtilmiştir.

Kamu işletmeciliğinde hesap verebilirliğinin güçlendirilmesi, şeffaflığının artırılması, ticari hayatın gerektirdiği şekilde faaliyetlerinin sürdürülmesi ile etkinlik ve verimliliğinin daha yüksek düzeylere çıkarılmasının sağlanacağı belirtilmiştir.

KİT’lerin faaliyetlerini makroekonomik, sektörel, sosyal politikalarla uyum içerisinde ve kamu maliyesinde sürdürülebilirliği destekleyen bir anlayışla etkin ve verimli bir şekilde sürdürmesinin sağlanacağı ve KİT yönetişim reformuna yönelik düzenlemelerin hayata geçirileceği ifade edilmiştir.

Daha önceki programda performansa dayalı ölçüm yöntemleri kullanılarak kamu işletmelerinin ve yönetim kurullarının hesap verebilirliğinin artırılacağı belirtilmişti. Ayrıca faaliyetleri nedeniyle sektörel, idari ve mali alanlarda birbirleri ile etkileşim içerisinde olan kamu işletmeleri arasında eşgüdümü sağlayacak mekanizmaların kurulacağından ve kurumsal düzenlemelerin hayata geçirileceğinden bahsedilmişti.

Bundan önceki programda yer alan ifadelerin biraz esnetildiği ve yumuşatıldığı görülmektedir.

Bu programda da öğretmenlerden ve okul yöneticiliğinden bahsedilmedi

Daha önceki programda öğretmenlere ve okul yöneticilerine yönelik birçok ifade yer almasına rağmen yeni OVP’de bu konulara yer verilmemiştir. Daha önceki Programda öğretmenlere yönelik olarak şu hususlara yer verilmişti: “Eğitimde adaletin sağlanması amacıyla; Öğrenciler, okullar ve bölgeler arasında mali kaynak, öğretmen ve yönetici niteliği, eğitim donanımı ve kazanımlar açısından oluşan farklılıkların azaltılması için okulu merkeze alan bir sistem yaklaşımı benimsenecek, okul yöneticiliği güçlendirilecek, eğitim kalite endeksi oluşturulacak, deneyimsiz öğretmenler desteklenecek.”

Demek ki belirtilen sorunlar çözüldüğü(!) için yeni OVP’de bu konulara yer verilmemiştir.

Üniversite özel sektör işbirliği programları hayata geçirilecek

OVP’de savunma sanayii, yapay zekâ, siber güvenlik, temiz ve sürdürülebilir enerji ile uzay teknolojileri gibi stratejik alanlarda nitelikli işgücü yetiştirmeye yönelik üniversite özel sektör işbirliği programlarının hayata geçirileceği belirtilmiştir.

Ayrıca üniversitelerin yönetişimi geliştirilecek, bu kapsamda, yerelde mütevelli heyet veya istişari mahiyette mekanizmalar oluşturularak üniversite özel sektör yerel yönetim STK işbirliğinin güçlendirileceği belirtilmiştir.

Yönetimde liyakate odaklanılacağına yine yer verilmedi

Daha önceki yazılarımızda en fazla üzerinde durduğumuz konular arasında yer alan husus, liyakatsiz yöneticilerle başarılı sonuç alınamayacağıydı. Ancak, yeni OVP’de de bu konuda açık ifadelere rastlayamadık. 2020-2022 yıllarını kapsayan OVP’de; Ekonomi yönetimi ile ilgili kurumların yeniden yapılandırılacağı, liyakat ve performans odaklı insan kaynağı yönetimiyle kurumlara güvenin artırılacağı, hızlı karar alan, piyasaların ve özel sektörün önünden giden ve özel sektörün önünü açan bir yönetim anlayışının benimseneceği, finansal istikrarı ve güvenliği esas alan yeni bir finansal mimari oluşturulacağı ifade edilmişti. Yeni OVP’de bu konuya da yer verilmemiştir. Demek ki kamuda liyakat sorunu çözüldü.

Kamuda esnek çalışma sistemine geçilecek

Yeni OVP’de uzaktan, kısmi ve geçici süreli çalışma ile platform çalışması gibi yeni nesil esnek çalışma modellerinde yaşanan gelişmeler doğrultusunda iş dünyasının ihtiyaçları ve iş-özel yaşam dengesi gözetilerek mevzuat düzenlemeleri hızlı ve etkili bir biçimde hayata geçirileceği belirtilmiştir.

Yine İş Kanununda sosyal taraflarla diyalog halinde yapılacak değişiklikler ve bu doğrultuda gerçekleştirilecek ikincil mevzuat çalışmaları ile işgücü piyasalarında güvenceli esneklik sağlanacağı belirtilmiştir.

Esnek çalışma sistemi oldukça geniş bir kavramdır. Ancak, işçi statüsündeki kadın kamu personelinin yarı zamanlı çalışması hayata geçirilmesine rağmen kadın memurların yarı zamanlı çalışmasının dahi şuana kadar çıkarılamayışı üzerinde düşünülmesi gerekmektedir. Programda yazılmasa da sorun oluşturan birçok konuda harekete geçilmesi her zaman mümkündür. Programın ülkemiz için hayırlar getirmesini temenni ediyorum.